ေရွာင္မည္ရွားမည္ ဂ်ဴရီဂ်ဴတီ (Jury Duty)

အေမရိကန္တိုင္းျပည္ရဲ့ တရားေရးစနစ္မွာ ျပစ္မႉက်ဴးလြန္ထားသည္ဟု စြပ္စြဲခံထားရေသာ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ (သို႕မဟုတ္) အဖြဲ႕တစ္ခုကို တရားစီရင္ရာမွာ ဂ်ဴရီ (Jury) စနစ္ဆိုတာရွိပါတယ္။ အဲဒီစံနစ္ဟာ တရားသူၾကီးနဲ႕ ဂ်ဴရီလူၾကီးမ်ား (Jurors)ဆိုျပီး ဖြဲ႕စည္းထားတာပါ။ ျပစ္မႉ (သို႕မဟုတ္) တရားရုံး အမ်ိဳးအစားေပၚမွာမူတည္ျပီး ဂ်ဴရီလူၾကီးမ်ားရဲ့ အေရအတြက္ဟာ ၆ေယာက္မွ ၁၂ေယာက္အထိ ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဒါကိုေတာ့ ျဖဴတုတ္ အေသးစိတ္ မေရးေနေတာ့ပါဘူး။အသက္၁၈ႏွစ္ျပည့္ျပီးေသာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံသားတိုင္း ဂ်ဴရီလူၾကီးအျဖစ္ ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ပါတယ္။ သတ္မွတ္ခ်က္တခ်ိဳ႕ေတာ့ ရွိပါေသးတယ္။ အဂၤလိပ္စကားေကာင္းေကာင္း နားလည္ ေျပာဆိုႏိုင္ျခင္း၊ စိတ္နဲ႕ ကိုယ္လက္အဂၤါ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္မရွိရျခင္း၊ မႉခင္းမႉရာ ကင္းရွင္းရျခင္း အစရွိသျဖင့္ေပါ့ေလ။ ဒါေပမဲ့ ဂ်ဴရီလူၾကီးတစ္ေယာက္ ျဖစ္လာဖို႕အတြက္ အလုပ္ေလွ်ာက္ရတာမ်ိဳး အင္တာဗ်ဴးသြားရတာမ်ိဳး မလိုအပ္ပါဘူး။ ျပစ္မႉတစ္ခုကို စစ္ေဆးဖို႕ရွိလာရင္ တရားသူၾကီးရဲ့ လက္ေအာက္မွာရွိတဲ့ ေရွ႕ေနက အဲဒီသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားနဲ႕ ကိုက္ညီႏိုင္ေသာ သူမ်ားကို မဲေပးသူမ်ားစာရင္း (သို႕မဟုတ္) ကားေမာင္းလိုင္စင္ ရွိသူမ်ားစာရင္းမွွ randomly ဆင့္ေခၚျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလို ဆင့္ေခၚခံရသူမ်ားကို အရည္အခ်င္းစစ္ ေမးခြန္းမ်ား ေျဖဆိုခိုင္းျပီး ေအာင္ျမင္သူမ်ားကို ဂ်ဴရီလူၾကီး တာဝန္ထမ္းေဆာင္ႏိုင္သူအျဖစ္ လ်ာထားပါတယ္။ လ်ာထားသူေတြထဲကမွတခါ ဂ်ဴရီလူၾကီးအျဖစ္ randomly ေရြးေကာက္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုေတာ့ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ရသည္ျဖစ္ေစ၊ မထမ္းေဆာင္ရသည္ျဖစ္ေစ တရားရုံးမွာ အခ်ိန္ကုန္လူပန္း ျဖစ္ၾကရတာကို မႏွစ္သက္သူမ်ားပါတယ္။   လူအမ်ားစုကေတာ့ ဆင့္ေခၚစာေရာက္ျပီ ဆိုကတည္းက ဒီတာဝန္ကႏႈတ္ထြက္ခြင့္ရေအာင္ အေၾကာင္းျပခ်က္မ်ိဳးစုံ ေပးၾကေတာ့တာပါပဲ။ အခ်ိဳ႕တရားရုံးေတြမွာေတာ့ ဂ်ဴရီတာဝန္ကေန လႊတ္ေပးႏိုင္တဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္မ်ားကို ေၾကျငာထားပါတယ္။ အသက္၇၀ေက်ာ္ေနရင္၊ ၂ႏွစ္အတြင္း ဂ်ဴရီတာဝန္ ထမ္းေဆာင္ထားရင္၊ မီးသတ္သမားလုပ္အားေပး (သို႕) ကယ္ဆယ္ေရးသမား (သို႕) လူနာတင္ယာဥ္ ကူညီေရးအဖြဲ႕ အသင္းဝင္အျဖစ္ volunteerလုပ္ေနရင္ စာတင္ျပီး excuseေပးေအာင္ ေလွ်ာက္ထားႏိုင္ပါတယ္။ ျဖဴတုတ္ဒီလို နိဒါန္းပ်ိဳးေနရျခင္း အေၾကာင္းကေတာ့ တေန႕မွာ ျဖဴတုတ္ရဲ့ သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္လဲ ဆင့္ေခၚခံရပါေရာ။ အဲဒီမွာ သူကဘယ္လိုအေၾကာင္းျပခ်က္ ေပးသင့္သလဲလို႕ တိုင္ပင္လာပါတယ္။ (ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ သူက အထက္ပါအေၾကာင္းျပခ်က္ေတြနဲ႕ မကိုက္ညီေနဘူးေလ။) ျဖဴတုတ္ကလဲ ၾကံရဖန္ရေတာ့မယ္ဆိုရင္ သိပ္အျဖစ္မရွိဘူး။ အဲဒီေတာ့ လက္စြဲေတာ္ Googleထုံးကို ႏွလုံးမူလိုက္ရာမွာ ေအာက္ပါ စိတ္ဝင္စားစရာေကာင္းတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္ကေလးတခ်ိဳ႕ကို ေတြ႕ရွိမွတ္သားရပါတယ္။ အခုေျပာမဲ့ (၈)ခုေလာက္ကေတာ့ ျဖဴတုတ္ကိုစိတ္ဝင္စားေစတယ္။  စာဖတ္သူမ်ား စိတ္ဝင္စားမလားမသိဘူး။

၁။ ပထမဦးဆုံး တစ္ေယာက္ရဲ့ ဂ်ဴရီတာဝန္က လြတ္သြားပံုကေတာ့ ဒီလိုပါတဲ့။ သူဟာ ႐ံုးခန္းထဲကိုေရာက္တယ္ဆိုရင္ပဲ ရုတ္တရက္ မတ္တတ္ရပ္ျပီး အမႉရင္ဆိုင္ေနတဲ့သူကို  စူးစိုက္စြာၾကည့္လိုက္တယ္ ဆိုပဲ။ ျပီးေတာ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ယံုၾကည္မႉအျပည့္ရွိစြာနဲ႕ ေျပာလိုက္တာကေတာ့ 'ခင္ဗ်ားဟာ အျပစ္ရွိတဲ့ရုပ္ ေပါက္တယ္' လို႕တဲ့။ သူ႕ကို ဘာမွေတာင္မေမးေတာ့ပဲ ခ်က္ခ်င္း ျပန္လႊတ္လိုက္ပါေလေရာ။

၂။ ဒီတစ္ေယာက္ကေတာ့ သူေနတဲ့ အေဆာက္အဦးမွာ သူနဲ႕နာမည္တူ လူတစ္ဦးေနထိုင္ပါသတဲ့။ သူ႕ရဲ့စာေတြဟာလည္း အဲဒီလူရဲ့ အခန္းကို အၾကိမ္ေပါင္းမ်ားစြာ မွားျပီးေရာက္သြားတတ္တယ္။ စာဖတ္သူ ထင္ထားတဲ့အတိုင္းပါပဲ သူ႕အေၾကာင္းျပခ်က္ကေတာ့ ဂ်ဴရီတာဝန္ဆင့္ေခၚစာဟာလဲ သူ႕ဆီမေရာက္ဘဲ အဲဒီလူဆီကို ေရာက္သြားျပန္ျပီေပါ့။ သူ႕ရဲ့အဆိုကို တယ္လီဖုန္း စာအုပ္နဲ႕ ထပ္ျပီးအတည္ျပဳလိုက္ႏိုင္ေတာ့ ဂ်ဴရီတာဝန္က လြတ္သြားပါတယ္။ (ဉာဏ္ ေတာ္ေတာ္ ေျပးတာပဲေနာ္။)

၃။ သူကေတာ့ ရုပ္ရွင္မင္းသားလုပ္စားရင္ တကယ္ေအာင္ျမင္မွာ။ ၾကည့္အုန္းေလ... ရုံးေတာ္ေရာက္မွ လူေတြေရွ႕မွာ မူးလဲဟန္ေဆာင္ျပီး ျပန္သတိရခ်ိန္မွာ ဘာမွသတိမရေတာ့ဘူးလို႕ ေျပာလိုက္သတဲ့။ လြတ္ေစေပါ့။

၄။ သူကေတာ့ Illinois (USAမွာ၂၁ခုေျမာက္ ျဖစ္လာတဲ့ ျပည္နယ္တစ္ခုပါ။ သမၼတ အိုဘားမားနဲ႕ တြဲျပီး ပိုသိၾကပါတယ္) မွာေနပါတယ္။ ၂ႏွစ္တခါ ဆိုသလို ဂ်ဴရီတာဝန္အတြက္ ဆင့္ေခၚခံရတာ ၁၅ႏွစ္တိုင္ခဲ့ပါျပီ။ ဒါေပမဲ့ သူဘယ္ေတာ့မွ အေရြးမခံရပါဘူး။ သူ႕ရဲ့လက္နက္က ရုံးေတာ္ကိုေရာက္လို႕ ေမးခြန္းအေမးခံရတိုင္း 'အကုန္လုံးကိုသတ္လို႕' အထပ္ထပ္အခါခါ ေျဖၾကားျခင္းပါတဲ့။

၅။ ဒီတစ္ေယာက္ရဲ့ အၾကံျပဳခ်က္ကေတာ့ ဂ်ဴရီလူၾကီး မျဖစ္ခ်င္ရင္ ရုံးေတာ္သို႕ ဘာအေၾကာင္းျပခ်က္မွ ေပးစရာမလိုဘူးလို႕ ဆိုပါတယ္။ GUILTY (သို႕) I HATE COPS (သို႕) ေထာင္သံတန္းပံုပါတဲ့ Tရွပ္သာ ဝတ္သြားပါတဲ့။ ေရြးပါေျပာရင္ေတာင္ လွည့္မၾကည့္ဘူးတဲ့။

၆။ အခုတေယာက္ကေတာ့ ဘာေျပာသလဲဆိုရင္... သူဟာ သိပ္ကိုကြၽမ္းက်င္တဲ့ အၾကားအျမင္ ဆရာတစ္ေယာက္ ျဖစ္တဲ့အတြက္ မည္သူ ျပစ္မႉက်ဴးလြန္တယ္ ဆိုတာကို ဒက္ထိေဟာႏိုင္ပါသတဲ့။ စာဖတ္သူေရ သူ႕အေၾကာင္းျပခ်က္က ခိုင္လံုသလား။ သူ႕လို အၾကားအျမင္ေတာင္ မလိုပါဘူး။ ေျပးၾကည့္ရင္ေတာင္မွ ခလုတ္တိုက္ေနအုန္းမယ္။ သူ႕ကို ျပန္မလႊတ္ဘူး ဆိုတာရွင္းပါတယ္။

၇။ အခုေျပာမဲ့ အမ်ိဳးသမီးကေတာ့ သူမရဲ့ အလုပ္ပိုင္ရွင္ဆိုသူအား ရုံးေတာ္သို႕ေခၚလာပါသတဲ့။ ထိုသူဟာ ေဆာက္လုပ္ေရး ကန္ထ႐ိုက္တာျဖစ္ျပီး သူမ,မရွိရင္ သူ႕ရဲ့လုပ္ငန္းဟာ မလည္ပတ္ႏိုင္ပါဘူး လို႕ေျပာပါေလေရာ။ ျပီးေတာ့လည္း ထပ္ေျပာေသးတယ္။ သူမသာ ဂ်ဴရီတာဝန္ထမ္းေဆာင္ဖို႕ သတင္းပို႕ရမယ္ဆိုရင္ သူမကိုအလုပ္က ထုတ္ပစ္ရပါလိမ့္မယ္တဲ့။ သူ႕စကားအဆုံးမွာ တရားသူၾကီးဟာ သူမကို ေနာက္အပတ္ ဂ်ဴရီတာဝန္အတြက္ သတင္းပို႕ရမယ္လို႕ အမိန္႕ခ်လိုက္ပါသတဲ့။ ဒီမွာတင္ မျပီးေသးပါဘူး။ ကန္ထ႐ိုက္တာကိုလည္း သူမဂ်ဴရီတာဝန္ ထမ္းေဆာင္ျပီးသြားရင္ သူ႕အလွည့္ဆိုျပီး အမိန္႕ခ်ပါသတဲ့။ အပိုဆုကေတာ့ ကန္ထ႐ိုက္တာဟာ သူမကို အလုပ္ထုတ္မယ္ဆိုရင္ ဒုစ႐ိုက္မႉနဲ႕ တရားစြဲဆိုခံရေစ ဆိုျပီး ရုံးေတာ္ကိုရပ္နားလိုက္ပါသတဲ့ေတာ့။ ဒီႏွစ္ေယာက္ရဲ့ ေရႊဉာဏ္ေတာ္စူးေရာက္စြာ ပူးေပါင္းၾကံစည္မႉဟာ တရားသူၾကီးရဲ့ ေဒါသကို ဟုန္းခနဲထသြားေစတာကေတာ့ ျမင္တဲ့အတိုင္းပါပဲ။ ျဖဴတုတ္အျမင္ကေတာ့ သူတို႕ ဒီေလာက္လုပ္ရတာ နဲေတာင္နဲေသးတယ္။  

၈။ ေနာက္ဆုံးတစ္ေယာက္ကေတာ့ Irishလူမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ရမယ္။ ေျပာစရာ ရွားလို႕။ Saint Patrick Dayပါတီ တက္စရာ ရွိတဲ့အတြက္ ဂ်ဴရီတာဝန္ မထမ္းေဆာင္ႏိုင္ပါဘူးတဲ့ေလ။ အေျဖကေတာ့ ျဖဴတုတ္ေျပာဖို႕လိုမယ္ မထင္ပါဘူးေနာ္။

အဲဒါေလးေတြဖတ္ျပီး သူငယ္ခ်င္းကို ျပန္ေျပာျပတဲ့အခါ ျဖဴတုတ္အတြက္ေတာ့ ရယ္စရာျဖစ္ျပီး သူ႕အတြက္ကေတာ့ ေဆာင္ရန္နဲ႕ ေရွာင္ရန္မ်ားေပါ့။ ေနာက္ႏွစ္ရက္အၾကာမွာေတာ့ ျဖဴတုတ္လည္း အၾကိဳးအေၾကာင္းသိခ်င္တာနဲ႕ သူ႕ဆီကဖုန္းကို ေမွ်ာ္ေနမိပါတယ္။ မွန္မွန္ဝန္ခံရရင္ ရယ္စရာေလးမ်ား တစ္ခုထပ္တိုးမလားဆိုတဲ့ တိတ္တခိုးအေတြးက ပိုကဲမလားဘဲ။ (ျဖဴတုတ္ သိပ္ေတာ့ မလြန္ပါဘူးေနာ္) ဖုန္းျမည္ျမည္ခ်င္းမွာပဲ ေျဖလိုက္ေတာ့ သူ႕ဆီက ဝမ္းသာအားရသံၾကီးနဲ႕ 'ငါမသြားရေတာ့ဘူးကြ၊ ငါလြတ္သြားျပီကြ' တဲ့။ အဲဒီမွာပဲ သိခ်င္စိတ္ေတြကပိုျပင္းထန္ သြားတာေပါ့။ ဘာအေၾကာင္းျပခ်က္ ေပးလိုက္တာလဲလို႕ ေမးလိုက္တဲ့ ျဖဴတုတ္ရဲ့အသံက ထီေပါက္သူတစ္ေယာက္ထက္ေတာင္ ပိုexcitedျဖစ္တယ္ ထင္ရတယ္။ သူကလဲ စိတ္ဝင္စားေနပါျပီဆိုမွ ေစ်းပိုကိုင္ဆိုသလိုပဲ။ မွန္းစမ္းေတြ ဘာေတြလုပ္ေနေသးတယ္။ ေနာက္ဆုံး ျဖဴတုတ္ စိတ္မရွည္သံ ေပါက္လာေတာ့မွ သူေျပာလိုက္တာကေတာ့ 'ငါက PR (Permant Resident) ေလ' တဲ့။ (သူ႕ရဲ့ Statusကို Citizenလို႕ပဲ ထင္ထားတာ) ျပီးေတာ့ လာေသးတယ္။ 'နင့္ကို စခ်င္လို႕' တဲ့။ 'ျပကၡဒိန္ကို သြားၾကည့္' တဲ့။ ျဖဴတုတ္အတြက္ ေတာ္ေတာ္ေတာ့ ပေဟဠိျဖစ္သြားတယ္။ ဒါေပမဲ့ ခိုင္းတဲ့အတိုင္းေတာ့ သြားၾကည့္လိုက္ေသးတယ္။ အာဟား... ထံုလိုက္တဲ့ ျဖဴတုတ္။ သူ အကူအညီ ေတာင္းတဲ့ေန႕က ဧျပီလ(၁)ရက္ေန႕ ျဖစ္ေနပါေရာလား။။

(မွတ္ခ်က္။ ။ ဒီမွာက PRဆိုရင္ ဂ်ဴရီတာဝန္ ထမ္းေဆာင္စရာ မလိုပါဘူး။ အမွတ္မရွိဘဲ ယံုလြယ္တတ္တဲ့ ျဖဴတုတ္တစ္ေယာက္ဟာလည္း ဧျပီလ (၁)ရက္ေန႕ေရာက္တိုင္း စတဲ့သူသာေျပာင္းသြားမယ္၊ စခံရသူအျဖစ္ သစၥာရွိစြာ ရပ္တည္ေနဆဲပါ။) 
 
ကိုးကား _ 

http://www.wisegeek.com/what-is-jury-duty.htm
http://www.uscourts.gov/jury/qualifications.html

ေက်းဇူးတင္ပါတယ္
ျဖဴတုတ္ေလး